ابعاد و انواع تهدید نرم

بسیاری از محققان، تهدیدات نرم را به سه نوع یا سه مدل تقسیم کرده اند که عبارتند از:

بعد فرهنگی؛

 مهم ترین بعد  تهدیدات نرم است، عاملان تهدید نرم در پی آن اند تا بهره گیری از ساز و کارها و روش های فرهنگی، بر ارزش های بنیادین جامعه (مثل: خداباوری , ایثار , دشمن ستیزی , عدالت خواهی , ...) و نیز نگرش های پایه (مثل: نگرش به بیگانگان , نگرش به حکومت ,...) و نیز ترجیحات اساسی، آداب و رسوم، منش و رفتار های اجتماعی، تاثیر بگذارند.

بعد سیاسی؛

دومین بعد تهدید نرم است، یعنی عاملان تهدید نرم ، درصددند تا نوع نگرش و موضع گیری و کنش شهروندان جامعه را در برابر حکومت و نهاد های سیاسی آن تغییر دهند.

و آنان را برای دست یازیدن به کنش های اعتراض آمیز ، نظیر جمع آوری طومار، اعتصاب، اغتشاش، راهپیمایی، ... ترغیب کنند.

به تعبیر روشن تر؛ عاملان تهدید نرم در پی آن هستند تا شهروندان جامعه را وادار به نافرمانی مدنی و اعتراض جویی نمایند.

آقای ابراهیم متقی نویسنده کتاب" ماهیت شناسی تهدیدات" می گوید:

« تهدیدات نرم بیش از هرچیز در پی آن هستند تا به مخاطبان القاء کنند که حکومت آماج، فاقد کارآمدی است و مشروعیت ندارد.»

بعد اجتماعی؛

سومین بعد از ابعاد تهدیدات نرم بعد اجتماعی است.  عاملان تهدیدات نرم در پی آن هستند تا بر هویت مردم جامعه، انسجام اجتماعی، سرمایه اجتماعی ، اندیشه های رایج، ... تاثیر بگذارند.

اما روانشناسان اجتماعی بر این باورند که تهدیدات غیر فیزیکی مخالفان یک کشور علیه نظام حاکم، معطوف بر ابعاد زیر است:

1- بعد شناختی یا ذهنی:

عاملان تهدیدات نرم با بهره گیری از روش های مجاب سازی، تغییر نگرش ها وشستشوی مغزی در پی آن هستند تا نظام شناختی مخاطبان را تحت تاثیر قرار دهند و افکار ،اندیشه ، شیوه خبرپردازی و تحلیل آن را دستخوش تغییر قرار دهند.

2- بعد عاطفی و هیجانی:

عاملان تهدیدات نرم می کوشند تا نظام عاطفی مخاطبان را تحت تاثیر قرار دهند و اطلاعات ویژه ای را به آنان  القاء کنند , برای نمونه می کوشند تا نفرت مخاطبان را نسبت به حکومت خویش برانگیزند و عشق و علاقه انان را نعطوف خود سازند.

3- بعد منش شناختی:

در این بعد، تلاش عاملان تهدیدات نرم بر آن است تا بر اندیشه و رفتار اخلاقی نخاطبان آماج تاثیر بگذارند و نگرش آنان را به شاص های اخلاقی جامعه دستخوش تغییر قرار دهند.

4- بعد اجتماعی:

کنش های اجتماعی ، روابط و تعامل میان فردی، آداب و رسوم و رفتار های جمعی از جمله مؤلفه های بعد اجتماعی تهدید نرم هستند که آماج تغیر قرار میگیرند.

5-بعد معنوی:

که شامل تلاش بر تغیر عقاید ، مناسک ، اخلاقیات دینی مثل ایجاد عرفان های نوظهور .

منبع: کتاب "قدرت و جنگ نرم از نظریه تا عمل"

جهاد فرهنگی

در فرهنگ اسلامی، جهاد به فعالیتی گفته می شود که شخص در جهت یک آرمان خاصی حاضر است از جان خود بگذرد.مثل جنگ های نظامی.که یا مسلمان آغاز کننده نبرد است مثل حمله به مناطق یهودی نشین مدینه، و یا مسلمان مدافع خود است.

اما جهاد صرفا گذشتن از جان نیست بلکه گذشتن از خواسته های نفسانی و یابه عبارتی بهتر، کنار گذاشتن آنچه خود دوست دارد برای رسیدن به آن آرمان مقدس، مثل جهاد با نفس که در روایات ما ازآن به جهاد اکبر تعبیر شده است.

پس جنگ و جهاد صرفا در مقاتله و جنگ نظامی نمی شود.بلکه هر عملی که به سوی آن هدف والا باشدو جان بر کف بودن را به همراه داشته باشد، جهاد نام دارد.

در هردوره ای نیاز اسلام به یک مقوله خاصی می باشد، گاهی نیاز به صبر مسلمین دارد. و گاهی نیاز به جنگ نظامی و گاهی نیاز به تبلیغ و فعالیت علمی.

در سال چهارم بعد از هجرت  بود که پیامبر اکرم به یکی از یاران خویش فرمودند که زبان عبری را فرا بگیرد و جهت تبلیغ اندیشه اسلام به مصر عازم شود.

این نکته خالی از لطف نیست که بدانید در حکومت اسلامی تنها کسی که اجازه  صادر کردن فرمان جهاد را دارد ولی معصوم است.

اما برای دفاع از خود یا خانواده یا حکومت، نیازی به حکم ولی معصوم نیست.

در حکومت جمهوری اسلامی دو مرتبه حکم جهاد به معنی دفاع صادر شده است.

یک مرتبه حکم جهاد دفاعی در زمان امام خمینی که در مقابل حمله رژیم بعث عراق صادر شد.

و دیگری حکم جهاد فرهنگی در دهه هفتاد توسط امام خامنه ای که با کلید واژگانی همچون "ناتوی فرهنگی"،"تهاجم فرهنگی" ...

پس تعریف دیگری در مقوله جهاد وارد می شود به نام جهاد فرهنگی که جهاد گر در آن برای حفظ فرهنگ و اصالت اسلامی خویش از جان و خواسته های خود میگذرد.

نمونه این فعالیت ها را در قبل از انقلاب و بعد از پیروزی انقلاب تا دهه هفتاد شاهد بودیم.

آن جا که جوان ایرانی برای رساندن انقلاب به پیروزی حاضر  شد از تحصیل و آینده شغلی خود چشم بپوشاند، پس از انقلاب هم تمرکز جوانان به مقوله ای عظیم به نام جنگ ایران و عراق معطوف شد و  باز جوان ایرانی فرصتی پیدا کرد تا جهاد را تجربه کند.

اما متاسفانه با تبلیغات سوء دشمن، جوان ایرانی نیز مانند مردمان غرب دچار تفرد گرایی و انحصار طلبی شدند.

تفاوت جوان ایرانی قبل از دهه هفتاد با بعد از آن در این است که جوان قبل  دهه هفتاد دارای دیدگاهی اجتماعی،فرهنگی،عمومی بود، اما جوان پس از دهه هفتاد دیدگاهی انحصاری، اقتصادی،شخصی دارد.

صرف نظر از اینکه وظیفه مسوولان فرهنگی است تا روحیه ایثارگری و مهرورزی را در جامعه زنده نگه دارند، هنوز هم برخی جوانان  هستند که حاضرند برای دفاع از فرهنگ اسلامی خود از  زندگی خویش چشم بپوشانند.

خداوند در قرآن کریم از اینگونه افراد به عنوان کسانی یاد می کند که مانند سد ی محکم، یاد می کند.آنجا که می فرماید:( إن الله یحب الذین یقاتلون فی سبیله صفاً کأنهم بنیان مرصوص) نحل آیه 4

خداوند دوست می دارد کسانی که مقاتله می کنند در راه او، آنانی که مثل سدی محکم و پولادین هستند.

باید گفت که واژه مقاتله از مصدر باب مفاعله گرفته شده که به معنی مشارکت است، یعنی کشتن و کشته شدن. یعنی کسانی که هم برای کشتن آماده اند هم برای کشته شدن.

پس می توان این آیه را بر فعالان  فرهنگی نیز اطلاق داد که آن نیز برای رسیدن به هدف خویش حاضرند که هم دشمن را نابود کنند و هم خود فنا شوند.

و فنا شدن در این مسیر طبق اندیشه اسلامی شهادت نام دارد.